12-10-2018
Wist u dat de Waddenzee in zijn huidige vorm is ontstaan door de St. Lucia vloed? Op 13 en 14 december 1287 vond een rampzalige stormvloed plaats. Het was de naamdag van de Heilige Lucia. Deze invloedrijke storm wordt daarom de Sint Luciavloed genoemd. Door deze overstroming verdwijnen grote stukken land en verandert de vorm van Nederland. Daarom wordt de Sint Luciavloed ook wel de storm die de vorm van Nederland bepaalde, genoemd. Deze ramp scheidde Friesland en Holland definitief van elkaar. Door de storm ontstaat de Waddenzee en wordt de Zuiderzee gevormd.
Het is een van de gesprekken die plaats vindt achter in de auto van Johan tijdens ons weekend naar het Lauwersmeer en de Waddenzee. Er wordt flink op los gegoogeld en zo worden we weer een beetje wijzer en hebben we wat te doen onderweg. Later bedacht ik mij ook nog: maar hoe is dan het Lauwersmeer onstaan?
De afsluiting van de Lauwerszee was een uitdaging voor onze waterbouwkundige voorouders. De plannen voor afsluiting zijn ontstaan om de problemen van de afwatering op te lossen, en dus niet om het land tegen de zee te beschermen of om land te winnen. Door verzanding van de geulen in de Lauwerszee was de afwatering slecht, waardoor grote gebieden van Groningen en Friesland konden overstromen. De eerste plannen over de afsluiting komen uit 1849. Pas in de jaren dertig van de vorige eeuw werd voor de Lauwerszee een commissie ingesteld die moest gaan onderzoeken of de Lauwerszee kon worden afgesloten. De stormvloed van 1953 blies de plannenmakerij nieuw leven in. Na veel geharrewar besloot de regering in 1960 om de Lauwerszee af te dammen. De Lauwerszee wordt Lauwersmeer. In 1969 kwam een einde aan 1000 jaar Lauwerszee. Na de afsluiting zag het Lauwersmeer eruit als een stuk van de Waddenzee bij eb. het was een zand- en slikvlakte met bochtige geulen en prielen. Het water was nog zout. Door het doorspoelen van regenwater uit het omliggende land was het water na een paar maanden al zoet. Veel later werd ook de bodem zoeter en gingen er planten op de oude wadplaten groeien.
Als westerling blijf ik me verbazen over het lege landschap waar ze hier in Friesland geen gebrek aan hebben. Het zijn niet alleen de enorme hoeveelheid weilanden die dit beeld bepalen, ook de horizon is leeg en wat dacht je van het wad!
De eerste stop van het weekend is bij Waterberging Twisk; deze wordt een beetje langer dan gepland daar Bert onderweg werd gesandwicht door twee vrachtwagens op de A10. Gelukkig was er alleen blikschade en arriveerden ze een uur later ter plekke. Wij gingen alvast opzoek naar de Gestreepte strandloper die daar eerder was gespot maar helaas konden we hem niet vinden. Bij de haven van Den Oever worden we verrast door een prachtige nieuwe kijkhut die rondom uitkijkt over het Wad.
Op de afsluitdijk bij Kornweerderzand zitten heel veel slobeenden in het water en roept Ton dat hij een Nonnetje ziet. Voor velen van ons werd het een vliegende non…tsja het valt niet mee dat vogelsspotten!
Aan de andere kant van de weg, bij de parkeerplaats staat een Stern-achtige op een meerpaal… …..maar ja welke? Gelukkig hebben we de foto’s nog en kunnen we ’s avonds bepalen dat het de Noordse Stern is die we gezien hebben.
Na de afsluitdijk komen we in het weidse land terecht. We rijden tussen de weilanden en genieten van de leegte maar doen helaas geen spectaculaire waarnemingen. Omdat we wat tijd moeten inhalen heeft Bert besloten om de kijkhut De Ral (Piaan/Kooihuizen) niet te bezoeken maar als we op het dijkje staan en de hut zien liggen, zien we in de verte heel veel vogels in het water en besluiten we democratisch toch even te gaan kijken. De natuur is hier prachtig en in het water is heel wat te beleven. Ik vond de Kemphanen het mooist.
Via de Workumerwaard gaan we uiteindelijk naar ons onderkomen in Holwerd en zien op het laatste stuk ontzettend veel buizerds in de weilanden.
Zaterdag 13 oktober
Gedisciplineerd zit iedereen keurig om half 8 aan het ontbijt zodat we op de afgesproken tijd naar het wad, bij het vertrekpunt van de boot naar Ameland, kunnen rijden. We staren hier een tijd over het wad maar het is eb dus alles zit ver weg.
Boven in de lucht is de meeste activiteit door het overvliegen van de Graspiepers of zijn het toch Waterpiepers? Op naar Ezumakeeg. Goed zicht op de slikken met Bonte strandlopers, Kleine strandlopers en op de Watersnippen die rondscharrelen.
De zon is al warm….euhh ja echt, het is 13 oktober maar het lijkt nog volop zomer.
Ook worden er reeën gespot. We rijden een klein stukje verder naar de kijkhut Sylkajut maar hier is door de droogte geen enkele activiteit te bespeuren dus kunnen we even een achterbakkie doen!
Dan wordt het weer ouderwets met de route, de juiste weggetjes worden niet makkelijk gevonden en het duurt een tijdje voordat we bij de dijk zijn die we zochten. Het is ook lastig want de routebeschrijving van vandaag bevatte een paar optionele plekken dus rijden we niet van punt 1 Naar punt 2 maar houden we, zo lijkt het, een willekeurige volgorde aan. Onze auto is het papieren spoor volkomen bijster dus gelukkig raken we de SRV auto niet kwijt. We zijn opzoek naar de dijkopgang in Paesens-Moddergat. Achter de dijk, waar een Rosse Franjepoot zou kunnen zitten, moeten we ver lopen want het is nog steeds of alweer laag water. De Rosse frapo wordt niet gevonden maar wat ik wel als een van de weinige in de kijker krijg is een Velduil. Wauw; Ans probeerde hem te fotograferen maar de foto is wat wazig maar wel het bewijs dat hij het echt was!
Het is inmiddels 28 graden en heerlijk op de dijk.
In de haven van Lauwersoog worden we getrakteerd op een achtersteven vol met Steenlopers die we heel goed van dichtbij kunnen fotograferen.
Als toetje van vandaag gaan we naar vogelkijkhut Jaap Deensgat. Vanuit deze mooi gelegen hut krijgen we allemaal de watersnip van heel dichtbij te zien. Ook een echt wauw momentje. Er is hier veel wuivend riet dus verwachten we baardmannetjes en ja hoor…. als we boven op de bank gaan staan en over het wuivende riet uit kunnen kijken zien we ze gaan. Tussen de Brandganzen op het grasveld wordt een hele vreemde gans ontdekt; tot op heden weten we niet wat voor een! Als afscheid krijgen we een goed zichtbare Robotap op een rietstengel.
Bij de Stelpshoeve kunnen we nog lekker buiten borrelen want het is tenslotte zomer!
Zondag 14 oktober
Als alle auto’s weer zijn gevuld, en de Stelpshoeve leeg is kunnen we vertrekken voor het laatste deel van ons weekend.
We hoeven niet ver, naar de waddenzeedijk waar we een rondje gaan wandelen en de kijkhut Kees Wevers bezoeken. Eerst worden we vermaakt door de vele Graspiepers, Vinken en Putters die scharrelen langs de rand van het gras aan de dijk. Er lijken er steeds meer bij te komen.
Onderweg naar de hut ook veel overtrekkende Piepers en een enkele Buizerd in het lege land. Er is niet veel te zien vanuit de hut dus wandelen we rustig verder. Op zo’n derde dag heeft er ook niemand meer haast. We hebben al mooie dingen gezien en het is te mooi weer om je druk te maken. We rijden weer naar de haven waar de boot naar Ameland vertrekt en wachten op het opkomend tij. De vogels komen vanzelf steeds dichter bij. Als de boot aankomt is er een magisch moment in het water op het slik. Het water stroomt in een soort halve cirkel heel snel het slik op en de vogels lopen mee zodat zij ook in een halve cirkel komen te staan.
Na een klein uur heeft iedereen alle tureluurs en bonte strandlopertjes wel gezien en gaan we richting Dokkumer Nieuwe Zijlen waar we onze boterham gaan opeten en afscheid nemen van de eerste auto. Na deze stop rijden we nog naar een kijkhut aan de zuidoostrand van de Weerribben. Deze heet Twitterhut; ik vind hem leuk!
Er rusten hier zeer veel grauwe ganzen maar we zien ook dodaars en er wordt een enkele zwarte ruiter gespot.
Het is een mooie plek om afscheid van elkaar te nemen. Het was een mooi weekend met heerlijk weer, leuke waarnemingen, lekker eten en heel veel gezelligheid.